Ευτυχία, η υποκειμενική

Η ζωή χωρίζεται σε περιόδους μεταβλητού μεγέθους και με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Που, πώς, γιατί, για πόσο, με ποιόν, είναι λίγα από τα ερωτήματα που αφορούν την κάθε περίοδο. Ανεξαρτήτως των απαντήσεων μέσα μας στήνεται μια διαμόρφωση αποθήκευσης τους μαζί με τα χαρακτηριστικά τους. Και ενώ οι απαντήσεις στα περισσότερα ερωτήματα είναι σαφείς και αντικειμενικές, το πώς, δηλαδή η ποιότητα της περιόδου αλλάζει ανάλογα με τη ματιά σου όταν κάνεις την ανάκληση. Να, τώρα που έχω μετακομίσει στο ημιυπόγειο του σπιτιού ας πούμε είναι μέρες που αγανακτώ με το χάλι μου, με τις πατερίτσες που κουβαλάω, με την κάλτσα που δεν μπορώ να βάλω. Στιγμές όμως, και όχι παραπάνω, κοιτάζω έξω από το παράθυρο και βλέπω τα γιασεμιά, τους ιβίσκους, τις τριανταφυλλιές, το γάτο να κοιμάται και καταλαβαίνω ότι είναι μια πλευρά του σπιτιού που δεν είχα ποτέ προσέξει. Δεν είναι αρκετή για να με κρατήσει όμως. Μέρες τώρα ετοιμάζομαι να φύγω. Περιμένω να ανακτήσω πλήρως το πόδι, να τελειώσω τις θεραπείες και να επιστρέψω στα Εξάρχεια. Δεν έχω άσχημες αναμνήσεις από εκεί βλέπεις. Καμία. Σαν όλα τα στραβά να μου συνέβησαν απ' όταν ήρθα εδώ πάνω. Αρρώστιες, θάνατοι, ταλαιπωρία, όλα εδώ. Και βλέπω την επιστροφή μου στη Βαλτετσίου σαν κάθαρση. Σαν το σάρκωμα να ήταν το τελευταίο χαρτί της δυστυχίας και ότι τώρα είναι σειρά μου να παίξω. Να πάρω μαζί μου τη Μ. και να ηρεμήσω για ένα εξάμηνο μέχρι να ξαναβρώ τους ρυθμούς μου. Άλλοι λένε μετά την αρρώστια θα κάνω ένα ταξίδι. Εγώ θέλω να πάω σπίτι.

Νέα και ελευθερίες

Πρώτα τα νέα! Ότι εξετάσεις έκανα ήταν πεντακάθαρες, I am strong as an ox! Απομένουν 4 θεραπείες, οι οποίες ενδεχομένως να γίνουν 3! Έφτασα στην μέγιστη δόση ενός φαρμάκου που με ταλαιπωρούσε πολύ με τη 48ωρη αντλία και την 2η φλέβα, οπότε οι μικρές μου θεραπείες θα κρατάνε πλέον 1 νύχτα και οι μεγάλες κανονικά 5. Τελειώνω και πλέον το νιώθω μέσα μου πιο έντονα από ποτέ. Πρέπει να εντείνω την αποκατάσταση του ποδιού με περισσότερες ασκήσεις.

Στα πιο βαριά τώρα.
Όταν σου λένε ότι έχεις καρκίνο ασπρίζεις. Σε λούζει κρύος ιδρώτας. Φοβάσαι και αν πεις ότι δε φοβάσαι είσαι ψεύτης. Στην πορεία βλέπεις την εξέλιξη των πραγμάτων, αν πάει καλά και βρεις μια σχετική διαύγεια σταματάς να φοβάσαι και ασχολείσαι με άλλα πράγματα και μια πιο φιλοσοφική θεώρηση της κατάστασής σου. Αν εξαιρέσουμε το φρικτό πόνο που περνάς κατά καιρούς, είτε από το ίδιο το σάρκωμα, είτε από το χειρουργείο, είτε από τα ενεσάκια το μεγαλύτερο κακό του καρκίνου για μένα ήταν η έλλειψη επιλογών. Και ζητώ συγγνώμη από όσους περνάνε μια νόσο με κακά προγνωστικά και προσβάλλω με τα προβλήματά μου.
Αφενός στο ιατρικό κομμάτι. Δεν έχεις επιλογές πέρα από το ποιόν γιατρό θα εμπιστευτείς. Ακόμη κι αυτό όμως καθορίζεται σχεδόν αυτόματα. Δεν μπορείς να πεις ότι δε θα κάνεις χημειοθεραπείες ή επέμβαση ή ενεσάκια. Αλλά αυτά εμπίπτουν και στο ποστ περί ηρωισμού.
Στην καθημερινότητα τα πράγματα είναι χειρότερα. Το πρόγραμμά σου διαμορφώνεται από το πρόγραμμα των θεραπειών. Δεν μπορείς να μπεις σε κλειστούς χώρους με πολύ κόσμο γιατί έχεις χαμηλά λευκά. Έπρεπε να περιμένω να ανοίξουν οι θερινοί για να πάω σινεμά και τώρα το έκοψα.
Μικρές απολαύσεις της ζωής, απλές κλασικές δεν μπορείς πια να τις έχεις. Το έχω πει πολλές φορές. Να οδηγήσεις, να καπνίσεις ένα πούρο, να κολυμπήσεις, να πιεις ένα τζίν, να κάνεις έρωτα δεν είναι επιλογές σου. Να πάρεις το αυτοκίνητο ότι ώρα να 'ναι και να πας να πιεις ένα ποτό. Να φοβάσαι τη βροχή μην σε κλείσει στο σπίτι. Ειδικά όταν γύρισα από την Αγγλία και είχα ανάγκη άλλους για τα πιο βασικά πράγματα πήγαινα να τρελαθώ. Και τώρα ακόμη το μπάνιο π.χ. με δυσκολεύει.

ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ! Από το Γενάρη ήταν 9 μήνες γκάστρωμα και μέχρι τις 30/11 που θα τελειώσω είναι ουκ ολίγες ημέρες αλλά τουλάχιστον είναι εκεί. Βλέπω την ημερομηνία στον ορίζοντα και μπορώ πια και προχωράω με το κεφάλι ψηλά. Γιατί τελευταία είχα λυγίσει κάπως.

Ψήφος χωρίς εμπιστοσύνη

Στο στρατό περνάς το σοκ πρώτη φορά. Βλέπεις γύρω σου νέα παιδιά να πιστεύουν ότι η Ελλάδα είναι το κέντρο του κόσμου και απειλείται από παντού. Βλέπεις άλλους να τους είναι πιο εύκολο να πιστεύουν σε μια οποιαδήποτε ανώτερη δύναμη παρά στη θεωρία του Δαρβίνου. Το χειρότερο, βλέπεις άτομα να λένε ότι τα ΜΑΤ έκαναν καλά που έδερναν συνταξιούχους γιατί α) ήταν η δουλειά τους β) έπρεπε να προστατευθούν. Για λόγους σαν κι αυτούς δεν αισθάνομαι καλά όταν πάω να ψηφίσω. Αισθάνομαι μαλάκας όταν καταλαβαίνω ότι με την ψήφο μου πρέπει να σταθώ απέναντι σε αυτούς, στις γιαγιάδες με τα σταυρωμένα ψηφοδέλτια, σε αυτούς που πήραν μετάταξη και ο βουλευτής τους πλήρωσε τα εισιτήρια για να πάνε να τον ψηφίσουν, σε εκείνους που περιμένουν μια θέση στο δημόσιο.

Αφυπνιστική εμπειρία

Έτσι το λέει ο Γιάλομ. Ένας περαστικός καρκίνος είναι κλασικό παράδειγμα. Σε μαθαίνει να ζεις τη ζωή σε επίπεδο πέρα από το καθημερινό. Φιλοσοφείς περισσότερο τα πράγματα. Εκλογές, καβγάδες, παρεξηγήσεις, φίλοι που γίνονται γνωστοί, εργασίες. Μετά την αφυπνιστική σου εμπειρία αρχικά τα παραπάνω σε αφήνουν αδιάφορο αυτομάτως. Έχεις άλλα πιο σημαντικά πράγματα να ασχοληθείς. Μόλις η εμπειρία αρχίσει να σβήνει, να απομακρύνεται, απλώς σκέφτεσαι πια σε δύο βήματα. Αρχικά λειτουργείς όπως παλιά. Εκνευρίζεσαι, στενοχωριέσαι, αγχώνεσαι. Μερικά λεπτά αργότερα όμως σαν αναμνησιακά χτυπάει μέσα σου η εμπειρία. Και όλα σβήνονται πίσω από το σύννεφο που σηκώνει. Στο βιβλίο του ΓΙάλομ μια γυναίκα λέει "Γιατί έπρεπε να μάθω να ζω τώρα που το σώμα μου είναι γεμάτο καρκίνο". Πόσο τυχεροί είμαστε τελικά εμείς που βιώνουμε την εμπειρία και we live to tell the story και να απολαύσουμε τη νέα πραγματικότητα. Αυτή τη νέα ζωή περιμένω γι' αυτό και ανυπομονώ. Ακούω μέσα κραυγές μέσα στο μυαλό μου να φωνάζουν "τελείωνεεε", σαν να εξαρτάται από εμένα. Έχω σχεδιάσει όμορφα πράγματα για το χρόνο που έρχεται. Όχι όλα χρήσιμα ή λογικά, αλλά ποιός τη χέζει πια τη λογική με το συμπάθειο;

Περί θανάτου, μνήμης,

Να μια νύχτα σαν κι αυτή έρχεται να σβήσει τα περί γαιδάρου και υπομονής. Ξύπνιος από τις 3 με πόνους σε όλους το σώμα από τον αυξητικό παράγοντα, να μην μπορεις να ησυχάσεις ούτε με Lonalgal.
Διαβαζω το "Στον κήπο του Επίκουρου, αφήνοντας πίσω τον τρόμο του θανάτου". Χωρίς ακόμη να μου έχει αγγίξει την ανησυχία περί θανάτου, με οδήγησε σε μια απλή σκέψη που μοιράστηκα και στο twitter. Αφήνοντας κάτω το βιβλίο και πιάνοντας τη συσκευή του κινητού αυθόρμητα θέλησα να καλέσω τον νεκρό παππού μου και σε δεύτερη σκέψη τη μητέρα μου. Τελικώς η έννοια της ανυπαρξίας του εαυτού μας ή ενός αγαπημένου ατόμου ίσως δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή από τον άνθρωπο. Με πόση φυσικότητα έψαξα στις επαφές για 1-2 δεύτερα μέχρι να αναλογιστώ το μάταιο της πράξης...
Λες κι αν τους τα πεις θα αλλάξει κάτι. "Καλότυχοι οι νεκροί που λησμονούν την πίκρια της ζωής...τους ζωντανούς τα μάτια σου ας θρηνήσουν: θέλουν – μα δε βολεί να λησμονήσουν." Μαβίλης.
Και θυμήθηκα τη Χάλκη και τα καλοκαίρια εκεί, αλλά και τις άλλες γιορτές στην Πόλη. Ο παππούς πριν τον καθίσει το Πάρκινσον στην καρέκλα, με σιδερωμένα κοστούμια να ανεβοκατεβαίνει στο Πατριαρχείο, φέρνοντας πάντα μια σοκολάτα. Και όλες οι καλές κυρίες του νησιού, κατά τις έξι, λίγο μετά το κάλεσμα του χότζα, έβαζαν τα καλά τους και κατέβαιναν να υποδεχτούν τους συζύγους στη βαπορόσκαλα, να πιούν ένα τσάι στο λιμάνι παρέα με τους γλάρους και το σούρουπο να ανηφορίσουν προς το σπίτι. Το σπίτι συνήθως ξύλινο, ίσως αναπαλαιωμένο, σαν αυτά που βλέπετε στο Κισμέτ, με τη μυρωδιά του παλιού, του ζεστού.

Πριν ένα χρόνο, όταν νόμιζα ότι είμαι καλά είχα γράψει αυτό:

Κάτω από πεύκα μεγαλώσαν οι ψυχές μας
κι εμείς ψηλώσαμε πιο γρήγορα από αυτά.

Γλιστρώντας στη θάλασσα με τις βελόνες
ρουφήξαμε την αύρα απ' το ρετσίνι σαν να ήταν αγριεμένο κύμα.

Και δε σκεφτήκαμε στιγμή ότι το καλοκαίρι θα τελειώσει.
Σε δεκαπέντε χρόνια.
Ότι θα φτάναμε να θυμηθούμε με νοσταλγία τις απλές εκείνες μέρες
που παίζαμε με τις σανίδες στο νησί.

Κάτω από τα πεύκα.

Είχαμε και το χειμώνα πεύκα γύρω μας
μα δεν τα αγγίξαμε ποτέ. Σα να μην ήταν τα ίδια δέντρα,
σαν να μύριζαν πόλη και ξένο.

Και περιμένουμε το χρόνο να κυλήσει για να επιστρέψουμε.
Θα 'ρθει ο καιρός. Αρκεί να κρατήσουμε άκόμα έναν χειμώνα.

Πόσο μέσα έπεσα...

Τικ τακ

Ξεκίνησα το Φλεβάρη και έλεγα το καλοκαίρι η επέμβαση και από το φθινόπωρο καλά. 8-12 κύκλους κάνεις λένε. Έχω κάνει 9. Ρωτάω πόσους ακόμη; Απ' την Τρίτη περιμένω υπομονετικά να μάθω το μαγικό νούμερο. Να δω πότε θα μπω για τελευταία φορά για χημειοθεραπεία, πότε θα γυρίσει η ζωή μου στους ρυθμούς της. Χωρίς να μετράω λευκά, να κάνω ενεσάκια που με ξαγρυπνούν στους πόνους, με μαλλιά, να έχω πια μόνο την αποκατάσταση του ποδιού σαν να πέρασα ένα ελαφρύ ατύχημα, να λέω ότι έπεσα απ' τη σκάλα. Είμαστε υποχρεωμένοι να σου πούμε, είναι θέμα πρωτοκόλλου και δεν αλλάζει. Έτσι μου είπαν. Και σήμερα; "Υπολόγισε μέχρι Δεκέμβρη". Μετράω από δω, μετράω από εκεί. Λέω άντε να είναι άλλες τρεις. Μετράω τις μέρες, τελειώνω αρχές Νοέμβρη. Που είναι ο ένας μήνας; Ξαφνικά δε το θέμα ακτινοθεραπεία επηρεάζει το θέμα χημειοθεραπεία, κι ας έλεγαν ότι δεν παίζει ρόλο και δεν υπάρχει πίεση χρόνου για να ζητήσουμε άποψη από τους ξένους. Και να εγώ που σήμερα περίμενα να ακούσω 2-3,-4 ένα νούμερο, να βάλω μια ημερομηνία ορόσημο στην κωλοκατάσταση που έχω μπλέξει, όπως είχα πριν την 7/7, πάλι βρέθηκα στο κενό. Και έχω βαρεθεί να ακούω ατάκες του στιλ:
"έφαγες το γάιδαρο, στην ουρά θα κολλήσεις;"
Φάε κι εσύ ένα γάιδαρο και μετά μιλάμε.
"δεν κοιτάς που όλα πάνε μια χαρά;"
Αυτό έλειπε κιόλας. Δε φοβάμαι και γι' αυτό εκνευρίζομαι.
"Ε τώρα για 1 μήνα πάνω ένα κάτω, μετά θα ξεγνοιάσεις".
Δεν είχα έγνοια ποτέ, παρά μόνο τους τελευταίους 7 μήνες. Πλέον κάθε μέρα με βαραίνει. Αισθάνομαι ότι σπατάλησα πολύ χρόνο για κάτι που δεν επέλεξα.

Το να γίνεις καλά είναι το 99% της δουλειάς του γιατρού. Το να νιώθεις καλά είναι το άλλο 1. Και εγώ δε νιώθω καλά.

Ανταπόκριση από το Ιασώ

Απευθείας ανταπόκριση από Ιασώ αυτή τη φορά. Η θεραπεία κυλά ομαλά όπως πάντα. Περιμένω μέχρι την Κυριακή να γνωρίζω τον ακριβή αιρθμό των θεραπειών που θα χρειαστώ ακόμη και συνεπώς πότε θα ξενοιασω προσωρινώς έστω. Στο κομμάτι του Ιασώ και χάος, μεγάλη πρόοδος. Το φαγητό μου έπαψε να έρχεται στην πλαστική καραβάνα, ενώ πλέον μου λένε τι φαγητό έχει και αναλόγως μπορώ να ζητήσω κάτι άλλο. Καταπληκτική η πατατοσαλάτα σήμερα. Ωστόσο ως σωστός σπασαρχίδας ενημέρωσα τη γιατρό μου ώστε να ζητήσει να καθιερωθεί το ίδιο σύστημα για όλους τους ασθενείς που κάνουν χημειοθεραπείες. Είναι ιδιαίτερη κατάσταση, δεν ξέρω αν διαβάσατε και την επιστολή του κ.Μαμαλάκη, αλλά πραγματικά μπορεί να σε ενοχλούν τα πιο περίεργα πράγματα, οι πιο απλές οσμές.
Μου ζήτησαν να βγάλω ένα μενού με φαγητά για να προτείνουν, ωστόσο καταλαβαίνω ότι στον κάθε ασθενή είναι διαφορετικά αυτά που τον ενοχλούν γιατί λειτουργούν αναμνησιακά. Εμένα π.χ. με ενοχλεί πλέον η μυρωδιά του κάρυ και της μπριζόλας στο τηγάνι, γιατί τα έφαγα 2 φορές γυρνώντας από θεραπείες. Να τώρα τα σκέφτηκα και αηδίασα.
Κι αυτό δεν είναι τίποτα. Ακούω για άτομα που τους έρχεται ναυτία απλώς περνώντας έξω από το Ιασώ... Καλά είμαι λοιπόν.